Strona główna

Zarys historyczny

W służbie wojownika

W rękach mistrza

Okiem współczesnym

Miecz i proces wytwarzania

Ostrze miecza wytwarzane było przez płatnerza (kaji) wiele lat, a nawet większość życia w skomplikowanym procesie, którego szczegółów mistrzowie płatnerscy okresu Edo strzegli jak oka w głowie. Obecnie proces ten jest poznany i wykorzystywany w tworzeniu nowych mieczy zarówno w Japonii jak i poza jej granicami. W najprostszym wypadku ze zwykłej gaski stali formowano długi pręt, który następnie przecinano, nakładano na siebie dwie połówki i sklepywano na powrót w pręt. Był on następnie wielokrotnie podgrzewany w palenisku lub piecu solnym, a potem umieszczany w olejach o recepturze (będącej tajemnicą kowala) i stopniowo schładzany. Taki wielokrotny proces przecinania i sklepywania powodował, że ostrze miało konstrukcję laminatu (wielu warstw) stalowego, co przyczyniało się do zwiekszęnia wytrzymałości bez utraty elastyczności. Charakterystyczny wygięty kształt ostrza spowodowany jest obróbką temperaturową w ostatniej fazie formowania głowni. Polega ona na zmianie czasu studzenia krawędzi ostrza (yakiba) w stosunku do reszty (ji-hada), przez co uzyskuje się rózne twardości, odpowiednio około 60 HRC i 40 HRC.

Teraz surową klingę przejmował szlifierz (togishi), który ręcznie za pomocą zestawu kamieni wodnych modelował, ostrzył i w końcu polerował powierzchnię. W nowoczesnym lustrzanym stylu polerowania stosuje się jeszcze igły stalowe.

Ukończoną głownię umieszczano w tymczasowej rękojeści i wykonywano próbę cięcia. Wynik, wraz z potwierdzeniem miejscowego shoguna zapisywano na cienkiej kartce papieru ryzowego i umieszczano w rękojeści docelowej (tsuki). Jelec tarczowy (tsuba) był wytwarzany przez odrębnych rzemieślników i można go było wymieniać.

Ponieważ za własciwy miecz - duszę samuraja - uważano tylko klingę, mogła ona posiadać różne stroje (koshirae): domowy, podróżny, ceremonialny - zawsze składające się z pasujacych stylem rekojesci, jelca, i pochwy (saya). Bardzo czesto stosowano tez specjalny strój do przechowywania zwany shirasaya wykonywany z czystego drewna bez zadnych elementów ozdobnych lub z innego materialu.

Rękojeść użytkową wytwarzano z róznych rodzajów drewna. Dwa wyżłobione elementy boczne były owijane na mokro skórą (same) najczęściej z rekina, płaszczki lub raji. Po wyschnięciu taka konstrukcja stawała się nie do przełamania. Od strony wystającego ostrza zakładano metalowy lub rogowy pierścień wzmacniający (fuchi) z drugiej strony zakańczano takim samym kapturkiem (kashira). Powierzchnię pomiędzy pierścieniem a kapturkiem najczęściej pokrywano oplotami materiałowymi z bawełny lub jedwabiu (ito). Pod oplot wkładano zwykłe dwa menuki, ozdoby które mogły albo zasłaniać otwory kołków mocujących klingę (mekugi) albo przez podniesienie oplotu wypełniać wnętrze trzymającej rękojeść dłoni. Miecz umieszczany był w drewnianej pochwie (saya) lakierowanej lub rzadziej oblekanej skórą.




Galeria

Plik do ściągnięcia