Automatyczna skrzynia biegów - podstawy działania

Od kilkudziesięciu lat produkowane są na świecie samochody zarówno z automatyczną skrzynią biegów jak też z manualną, zwaną przez niektórych kierowców “prawdziwą skrzynią biegów”. To prawda, że nauczenie się obsługi manualnej skrzyni biegów jest trudne. Prawdą jest jednak również to, że automatem też trzeba umieć jeździć i w tym właśnie artykule przedstawię poszczególne tryby pracy automatycznej skrzyni biegów.

Dźwignie zmiany biegów w automatycznych skrzyniach montowane mogą być w dwóch miejscach. W wielu samochodach (głównie tych produkowanych w USA) dźwignia zmiany biegów znajduje się przy kierownicy. W takim przypadku, aby wybrać dany tryb pracy należy pociągnąć dźwignię do siebie i ustawić ją w odpowiedniej pozycji. Następnie sprężyna powinna odciągnąć dźwignię od kierowcy i zablokować ją w odpowiednim położeniu. W przypadku większości aut japońskich i europejskich, dźwignia zmiany biegów montowana jest zwykle między siedzeniem kierowcy i pasażera (czyli identycznie jak manualna). Wówczas zmiany trybu pracy dokonuje się po naciśnięciu kciukiem przycisku zwalniającego zabezpieczenie.

Obecnie we wszystkich automatycznych skrzyniach biegów biegi muszą być umieszczone w kolejności P - R - N - D - L. Zapobiega to pomyleniu trybu jazdy do tyłu, z trybem jazdy do przodu (R vs D). Dodatkowo, niemal wszystkie nowoczesne samochody wyświetlają aktualnie wybrany tryb pracy na desce rozdzielczej.

Najczęściej dzisiaj spotykane są automaty czterobiegowe, chociaż ogólna zasada mówi, że im szybszy, bardziej luksusowy i sportowy samochód, tym biegów jest więcej. Niezależnie jednak od ilości przełożeń, tryby pracy większości automatycznych skrzyni biegów to:

P (PARK) - czyli tryb parkowania. Jest to tryb wykorzystywany podczas postoju pojazdu, chociaż producenci aut zalecają dodatkowo używanie hamulca ręcznego - dzięki temu połączeniu w autach z napędem przednim (FWD) przednie koła zablokowane są przy pomocy skrzyni biegów, a tylne koła przy pomocy hamulca ręcznego.

R (REVERSE) - czyli tryb cofania. Pozwala na cofanie pojazdu. Tak samo jak w manualnych skrzyniach biegów, nie zaleca się wybierania wstecznego biegu podczas gdy samochód porusza się jeszcze do przodu.

N (NEUTRAL) - czyli bieg jałowy. Jest to odpowiednik luzu w ręcznej skrzyni biegów. Po jego wybraniu, napędzane koła pojazdu odłączane są od silnika pozwalając na holowanie bądź jazdę na luzie.

D (DRIVE) - czyli jazda do przodu. W tym trybie po dodaniu gazu samochód przemieszcza się do przodu i wraz ze wzrostem prędkości biegi zmieniają się na wyższe. Jest to najczęściej używany tryb pracy.

1, 2, 3, L - czyli blokada n biegu. Tryb ten pozwala na jazdę w trudnym terenie takim jak błoto, śnieg, jazda pod stromą górkę, jazda z górki, itp. Jest to blokada konkretnego biegu - skrzynia biegów nie przełącza automatycznie biegów na wyższe lub niższe nawet gdy obroty wskazują na to, że powinna.

Powyższe informacje odnoszą się jedynie do najprostszych automatycznych skrzyń biegów. W obecnej erze komputerów automaty wyposażane są w dodatkowe tryby do jazdy zimowej, sportowej, jazdy ekonomicznej…

Podsumowując, przed rozpoczęciem jazdy autem z utomatyczną skrzynią biegów zachęcam do przestudiowania instrukcji obsługi samochodu.