Formy artystyczne z elementami kaligrafii

Umiejętność pięknego pisania, zawsze była ceniona na Dalekim Wschodzie. W pewnym momencie osiągnęła rangę artyzmu. W Japonii pismo nie tylko przekazywało (i ciągle przekazuje) treść, lecz również zaczęło stanowić sztukę samą w sobie oraz w połączeniu z np. ilustracjami wykonywanymi tuszem tworzyło osobne formy artystyczne.

(E-)makimono jest formą zapożyczoną z Chin. Powstawała tam już w IV wieku. Stosowano ją także w starożytnym Egipcie, Persji oraz Rzymie. W Japonii skorzystano z modelu funkcjonującego w Chinach, lecz wprowadzono kilka przekształceń: dostosowano ją do potrzeb tematu, rozwinięto i ulepszono. Uprawiano ją aż do końca XIX wieku.

E-makimono to długi, czasami dochodzący nawet do kilkudziesięciu metrów, zwój jedwabiu naklejanego na papier lub samego papieru o szerokości 30- 40cm. Zwijano go na drewniany wałek zakończony po obu stronach plakietkami ze złoconego brązu, kawałkami kryształu, kości słoniowej czy nefrytu. Służył on do czytania i oglądania, fragment po fragmencie, jak książka. Korzystano z niego, umieszczając go na niskim stoliku. Osoba czytająca rozwijała go (poziomo) lewą ręką. Oglądany fragment miał nie więcej niż 60cm. Wraz z przewijaniem przed oczyma oglądającego, stopniowo przesuwały się fragmenty opowieści. Przedstawiona była ona za pomocą malowanych scen, przerywanych ustępami tekstu lub też ilustracjami bez przerw, w których elementy dialogu umieszczone były nad głowami bohaterów.

Kakemono jest to natomiast malowidło umieszczone na zwoju rozwijanym pionowo. Często uzupełnienie kompozycji stanowi tekst.

Style

W japońskiej kaligrafii funkcjonują trzy podstawowe style: kaisho, gyousho oraz sousho. Kana wymieniana jest czasami jako czwarty. Kaisho funkcjonuje także jako shinsho.

Gyousho jest stylem pośrednim, który nie określa liternictwa aż tak sztywnego jak kaisho ani też tak szerokiego jak sousho. Natomiast sousho reprezentują falujące symbole, w których przykuwa uwagę szybkie pociągnięcie pędzla. Uroda tego stylu spowodowała, iż stał się on najbardziej popularny wśród artystów.

Kana, wymieniana już powyżej, rozwinęła się z bardziej radykalnych form sousho. Na początku była domeną kobiet Heian. Z tego właśnie powodu, styl ten uznano za kobiecy (onnade). Wzrost popularności poezji Waka, pomógł w jego rozpowszechnianiu.